Znamy od dawna rodzaje polskich całostek pocztowych: Ca, Cs, Ct, Ck oraz Cp, te ostatnie jako jedyne z wymienionych nadal są wydawane przez Pocztę Polską. Nie wyczerpują one zagadnienia wszystkich znanych rodzajów całostek.
Polskojęzyczne walory z zaboru austriackiego (ZA) pozwoliły nam na klasyfikację jeszcze innych rodzajów całostek: Ckp, Cop, Cpp, Cfp, Cfz, Cfd, Cfg, Cfc oraz Cfo. Ale okazuje się, że i to nie wszystko!
Autor pisał już: [1] Kupony na odpowiedź to też... całostki, Przegląd Filatelistyczny 2007, str. 447-448 oraz [2] Nowe rodzaje polskich całostek pocztowych: Cc, Cm oraz Ck EMS, Przegląd Filatelistyczny 2019, str. 248-250. Panowie Michael Lenke i Marek Zbierski w pracy [3]: Międzynarodowe kupony na odpowiedź w Polsce, podali zarys katalogowania i wiele szczegółów oraz spis „literatury”, a raczej należy używać określenia bardziej prawidłowego, spis „publikacji”. Szkoda, że nikt nie dołączył do przysłowiowego „kija wbitego w mrowisko” i nie ukazały się kolejne publikacje na temat polskich kuponów na odpowiedź.
W wielu innych krajach, szczególnie niemieckojęzycznych oraz w USA od dawna Międzynarodowe Kupony na Odpowiedź (International reply coupon (IRC); Coupon-réponse international (CRI); Internationaler Antwortschein (IAS)) traktowane są jako całostki i są katalogowane. Całostki kupony w Polsce to Cc (ang. coupon – kupon, talon), czyli symbol podobny do innych dawno używanych w Polsce oznaczeń całostek: Ck – całostki koperty, Cp – całostki pocztówki itd.
Mimo braku na kuponie nadrukowanego małego „znaczka”, to cały kupon jest znakiem pocztowym, jest całostką. Międzynarodowe Kupony na Odpowiedź są całostkami zgodnymi z definicją, ponieważ w chwili zakupu opłaca się z góry zgodnie z taryfą konkretną usługę pocztową zawartą w walorze i zdefiniowaną przez Światowy Związek Pocztowy (UPU).
U nas prawdopodobnie pierwsze próby całościowego opracowania i skatalogowania tych walorów podjął Tadeusz Wincewicz. Jego katalog od bardzo dawna jest na ukończeniu i z niecierpliwością czekamy na wydanie broszurki na ten temat. Prosimy i oczekujemy. W między czasie przedstawiamy kilka przykładów kuponów Cc dla zachęcenia filatelistów do ich kolekcjonowania i tworzenia eksponatów w klasie całostek, na początek może jednoekranowych.
Poniżej prezentujemy kilka przykładów kuponów Cc w małym formacie 74 x 105 mm, wydawanym przed rokiem 2000.
Poaustriacki kupon typu Rom IV o nominale 33 Heller, przewartościowanym stemplem gumowym na 38 Heller [3] - ostemplowany (czy sprzedany?) 3.1.1919 r. przez polski urząd pocztowy w Krakowie
Niniejszym wywołujemy dyskusję. Czym jest kupon przejęty przez Polaków po zaborcach po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku i zasymilowany, użyty na poczcie głównej w Krakowie, a więc legalnie za zgodą poczty i przy zysku finansowym dla polskiej poczty za sprzedany walor? Czy to jest prekursor polskich kuponów, a więc V Cc ???
Polski Cc z roku 1930 o nominale 80 groszy
Polski Cc z roku 1935 o nominale 70 groszy
Polski Cc z roku 1948 o nominale 45 złotych
Polski Cc z roku 1950 o nominale 45 złotych z przewartościowaniem na 60 złotych
Kupony posiadają dwa miejsca na odbicie datownika. Czyste kupony nie powinny opuścić poczty, a jednak są zbierane przez kolekcjonerów. Kupony z jednym datownikiem są legalnie kupione w urzędzie pocztowym i mogą być wysłane do znajomych w innym kraju zrzeszonym w UPU, aby tam wymienić je na znaczki pocztowe dla wysłania listu zwrotnego. Poczta docelowa po wymianie kuponu na znaczki odbija drugi datownik miejsca realizacji i ostatecznie zamyka bieg kuponu – jest on prawidłowo wykorzystany i trafia do skartu, a później do rozliczeń pomiędzy krajami.
Przy zmianach taryfy powstało bardzo wiele różnych przewartościowań, nawet po dwa, trzy i więcej na jednym walorze. Prosimy o pomoc i nadsyłanie na adres piotr.pelczar@wp.pl wszelkich skanów kuponów Cc typów Rzym 1906, Londyn 1929, Wiedeń 1964, Lozanna 1974 z przewartościowaniami ceny sprzedaży.
 |
 |
Kupony Cc z różnymi wielokrotnymi przewartościowaniami
W latach późniejszych powstawały nowe, ciekawsze wzory rysunków kuponów Cc o dwa razy większym formacie, zatwierdzane na kolejnych Kongresach UPU odbywających się w różnych miastach, np. Pekin 2002, Nairobi 2009, Doha 2013, Stambuł 2017 itd. Takie kupony posiadają wydrukowane ciekawe sygnatury nakładowe, a czasami nadruki okolicznościowych tekstów.
Zachęcamy do zbierania jeszcze mało popularnego w Polsce rodzaju całostek, mianowicie kuponów Cc.
