"Historia jest świadkiem czasów, światłem prawdy, życiem pamięci, nauczycielką życia" - powiedział Cyceron i nie sposób się z nim nie zgodzić. Dotyczy to historii powszechnej i historii poczty w szerokim rozumieniu tego określenia.
Prawdę tą niewątpliwie wyznaje członek Internetowego Koła Filatelistów, nasz Kolega, Bernard Jesionowski – zawodowo i poprzez swoją pasję związany z naukami historycznymi.
Ostatnio zaangażował się w organizację wystawy w Muzeum Miasta Malborka zatytułowanej „Stalag XX B historia nieopowiedziana”. Bernard Jesionowski jest nie tylko jednym z animatorów wystawy, ale także udostępnił do ekspozycji m. in. część swoich zbiorów filatelistycznych oraz wziął czynny udział w opracowaniu katalogu wystawy.
Zbliżająca się kolejna rocznica wybuchu II wojny światowej zmusza do refleksji. Pamięta się przede wszystkim wybitnych dowódców, decydujące bitwy, mówi o zbrodniach wojennych, cierpieniu ludności cywilnej. Rzadziej wspomina się wiele milionów ofiar wojny, jakimi byli jeńcy wojenni. Skalę tego zjawiska uświadamia fakt, że tylko armia hitlerowskich Niemiec pojmała do niewoli ponad 10 milionów jeńców wojennych. A armie ówczesnego ZSRR, brytyjska, amerykańska, japońska itd.?
20 sierpnia 2021 roku w Muzeum Miasta Malborka (MMM) otwarto wystawę czasową zatytułowaną „Stalag XX B historia nieopowiedziana”. Ten obóz jeniecki dla szeregowców i podoficerów był od 01 lutego 1940 roku usytuowany w dzielnicy Malborka – Wielbark/Willenberg. Przebywali w nim początkowo jeńcy polscy, następnie pojawili się począwszy od 1940 roku brytyjscy, francuscy, belgijscy, serbscy, z Armii Czerwonej oraz od października 1943 roku internowani żołnierze włoscy. Wielu zada pytanie: Co to ma wspólnego z filatelistyką? Przecież to nie jest wystawa filatelistyczna. Otóż, oprócz tego, że duża rolę w jej organizacji odegrał stale współpracujący z MMM nasz Kolega- filatelista, walory filatelistyczne pokazane w dużej ilości na wystawie, awansowały do miana obiektów muzealnych, dokumentów obrazujących los jeńców, świadczących o ich życiu codziennym. Fragmentami swoich zbiorów oprócz B. Jesionowskiego podzieli się panowie: Andrzej Gilewski i Marek Bojcun – dawniej członek nie istniejącego już Stowarzyszenia Filatelistów Malborka. Na wystawie można zobaczyć korespondencję jeńców różnych narodowości (formularze, kartki korespondencyjne, listowniki, pokwitowania nadania paczek, ślady cenzury obozowej itp.), karty korespondencyjne administracji obozu dotyczące ruchu jeńców między obozem głównym a komandami roboczymi, korespondencję prywatną strażników obozowych. Fragmenty przetłumaczonych listów jeńców przewijają się przez wszystkie pomieszczenia wystawy stanowiąc jej swoiste motto. Walory filatelistyczne są także ilustracjami w bardzo interesującym katalogu wystawy o podtytule „Komentarz historyczny do wystawy czasowej”. Katalog ten zawiera m. in. artykuły autorstwa kolekcjonerów i filatelistów: „Małe przesyłki ratujące zdrowie i życie” Andrzeja Gilewskiego, z bardzo interesującym dogłębnym opisem drogi pocztowej przesyłek paczkowych do jeńców od momentu nadania do czasu dostarczenia jeńcowi i „Historia jednego malowidła” Bernarda Jesionowskiego.
Warto zauważyć, że nie jest to pierwsze pokazanie na wystawie w Muzeum Miasta Malborka materiału filatelistycznego. Przesyłki z okresu plebiscytu 1920 roku na Warmii, Mazurach i Powiślu ze zbiorów B. Jesionowskiego zostały zaprezentowane szerokiej publiczności na wystawie „Plebiscyt 1920. Mała Polska. Wielcy Polacy”. Filatelistyka trafia na salony nie tylko filatelistyczne, co bardzo cieszy. Cieszy również życzliwość, zrozumienie i docenienie roli i potencjału filatelistyki przez dyrekcję malborskiego muzeum miejskiego. Z uznaniem trzeba przyjąć postawę i zaangażowanie w działania propagujące filatelistykę, w symbiozę naszego hobby z kulturą tzw. wyższą właśnie członka i-KF, koła w swojej idei na wskroś przesiąkniętego nowoczesnością.
Wystawa „Stalag XX B historia nieopowiedziana” czynna będzie do końca 2021 roku. Naprawdę, warto zobaczyć. Zainteresowanych odsyłam na stronę www.muzeum.malbork.pl
Kontakt pod adresem: sekretariat@muzeum.malbork.pl lub w sposób tradycyjny: Muzeum Miasta Malborka 82-200 Malbork ul. T. Kościuszki 54.
Oto, co możemy m. in. zobaczyć na wystawie – wszystkie prezentowane walory pochodzą z kolekcji B. Jesionowskiego
Il.1. Grupa polskich żołnierzy – jeńców z kampanii wrześniowej tworzących komando robocze stalagu XXB w miejscowości Ramoty.
Il.2. Kartka pocztowa wysłana przez polskiego jeńca, rotmistrza Eryka Matuszka ( prawdopodobnie starszy grupy polskiej w stalagu XX B) z pieczęcią cenzury (cenzor 14, królik ?)
Il.3. Kartka pocztowa wysłana 10 marca 1941 roku przez jeńca stalagu XX B do USA. Widoczne cenzury obozowa i amerykańska oraz pieczęć zwolnieniowa stalagu. Briefstempel został użyty prawdopodobnie w związku z tym, że korespondencja z ówczesnego niemieckiego Malborka do USA musiała przebyć drogę lotniczą lub morską i powinna być opłacona, nie podlegała zwolnieniu z opłaty jak zwykłe przesyłki jeńców wojennych.
Il.4. Kartka pocztowa – feldpost żołnierza z obsługi stalagu XX B nadana 26 listopada 1942 roku w urzędzie pocztowym Gdańsk 5 z pieczęcią zwolnieniową filii stalagu XX B Arbaitslager (B)
