Poczta na ziemi kartuskiej, cz.3

 Ziemia kartuska położona jest w północnej Polsce, w samym sercu Kaszub, bardzo ciekawego etnograficznie regionu. Na jej terenie leżą liczne jeziora polodowcowe, o typowym rynnowym kształcie. W wielu przypadkach położone są one w głębokich rynnach, powstałych w okresie ostatnie zlodowacenia. Krajobraz jest urozmaicony. W sercu Kaszub położona jest Wieżyca, mała

wieś kaszubska, zlokalizowana u podnóża wzniesienia Wieżyca, najwyższego w paśmie morenowych Wzgórz Szymbarskich o wysokości 328,7 m n.p.m.

W czasach pruskich, sieć placówek pocztowych na ziemi kartuskiej była dobrze rozwinięta. Placówki zlokalizowane były w większych miejscowościach (miastach i wsiach) położonych przy głównych szlakach komunikacyjnych regionu (drogi, a później i linie kolejowe).

Dzisiaj prezentuje datowniki pocztowe z 4 placówek zlokalizowanych w miejscowościach południowo-zachodniej części omawianego regionu. Są nimi: Parchowo (wówczas w powiecie kartuskim, dzisiaj w powiecie bytowskim), Sulęczyno, Klukowa Huta i Stężyca. Miejscowości te zostały oznaczone na mapie poniżej.

Parchowo, zlokalizowane przy drodze łączącej Kartuzy i Bytów, jest najdalej na zachód położoną miejscowością dawnego powiatu kartuskiego w której funkcjonowała placówka pocztowa. Obecnie Parchowo jest siedziba gminy i liczy sobie nieco więcej niż 1000 mieszkańców. Na początku XX wieku liczba mieszkańców była określana na niecałe 580 osób a liczba budynków mieszkalnych na 58. W Parchowie zlokalizowana była agencja pocztowa, podległa urzędowi pocztowemu w Sulęczynie. Została ona otwarta w 1884 r.
Poniżej prezentuję datownik pocztowy stosowany w tej placówce. Jest to datownik dwuobrączkowy, zgodnym ze wzorem 59a (wg Brzozowskiego), o średnicy zewnętrznej 26 mm z mostkiem o wysokości 8,7 mm i z wyróżnikiem „*(WESTPR.)*”.

Kolejną miejscowością położoną przy tej samej drodze jest Sulęczyno. To wieś gminna licząca sobie na początku XX w. około 590 mieszkańców i 67 budynków mieszkalnych. We wsi zlokalizowana jest parafia, której początek datowany jest na XIII wiek, sam kościół liczy sobie blisko 400 lat. Obecnie we wsi tej mieszka blisko 5000 mieszkańców. W czasach pruskich placówka pocztowa w Sulęczynie miała rangę urzędu pocztowego II klasy. Otwarto ją w 1859 r.
Gdzie mieścił się pierwszy budynek poczty w Sulęczynie trudni jest dzisiaj powiedzieć. Poniżej przedstawiam fotografię obecnego urzędu pocztowego zlokalizowanego w budynku, w którym poczta funkcjonowała jeszcze w okresie II RP.

Poniżej przedstawiam datownik z tej miejscowości.

Datowniki w górnym rzędzie są zgodne ze wzorem 3 (wg Brzozoskiego), mają średnicę 24mm, natomiast w dolnym to dwuobrączkowe datowniki z wyróżnikiem„***”, wzór 48, o średnicy 28,6 mm z mostkiem o wysokości 8,7 mm.
Klukowa Huta to kolejna miejscowość położona przy drodze Bytów-Kartuzy a także przy drodze Kościerzyna-Lębork. Na początku XX wieku wieś była zamieszkana przez blisko 780 osób, które zajmowały 92 budynki mieszkalne. Dzisiaj Klukowa Huta liczy sobie blisko 1000 mieszkańców. W czasach, o których mowa jest w niniejszym tekście we wsi funkcjonowała od 1890 r. agencja pocztowa podległa urzędowi pocztowemu w Kościerzynie.
Poniżej przedstawiam datownik z Klukowej Huty (dwuobrączkowy, wzór 48 [3], o średnicy zewnętrznej 29 mm z mostkiem o wysokości 8,9 mm i z wyróżnikiem „***”).

Stężyca położona jest kilka kilometrów na południe od Klukowej Huty, przy drodze Kościerzyna-Lębork. Na początku XX wieku Stężyca składała się dwóch wsi: mniejszej Stężycy Królewskiej, zamieszkałej przez blisko 380 osób i zabudowanej 40 budynkami mieszkalnymi oraz większej Stężycy Szlacheckiej, która liczyła sobie 73 budynki mieszkalne i zamieszkiwało ja blisko 750 osób. We wsi znajdowały się dwa kościoły, kościół katolicki i kościół ewangelicki, które zachowały się do dzisiaj. Kościół katolicki, pw. św Katarzyny Aleksandryjskiej pochodzi z początku XVIII w. Kościół ewangelicki jest nieczynny. Linią podziału była Radunia, która we wsi ma długość ok. 25m, wypływa bowiem ona z Jeziora Stężyckiego a następnie wpada do Jeziora Raduńskiego Górnego. Dzisiaj Stężycę zamieszkuje blisko 2160 mieszkańców. Placówka pocztowa w Stężycy, utworzona w 1974 r., miała rangę agencji pocztowej i podlegała urzędowi pocztowemu w Kościerzynie.
Poniżej przedstawiam datowniki z tej miejscowości. Pierwszy z datowników to jednoobrączkowy datownik, wzór 1, o średnicy 23 mm, trzy kolejne to dwuobrączkowe datowniki z wyróżnikiem „***” (wzór 48) o średnicy 27,5 mm.

Tradycyjnie, osoby posiadające jakiekolwiek materiały dotyczące historii poczty w omawianym regionie proszę o kontakt mmietus@gmail.com

cdn