Wykorzystując dostęp do kroniki prowadzonej przed laty przez pracowników Urzędu Pocztowego Malbork 2, chcę zapoznać Szanownych Kolegów Filatelistów i odwiedzających stronę i-KF z historią połączeń pocztowo-kolejowych realizowanych z przełożeństwem UP Malbork 2 w latach 1948-1969.
I. Wstęp
Zważywszy na różny poziom zaawansowania „pocztowo-kolejowo-filatelistycznego” PT Czytelników, przytoczę za „Encyklopedią Filatelistyki” [PWN 1993] definicje podstawowych pojęć, które spotkamy w cytatach zapisów z kroniki.
AMBULANS POCZTOWY/WAGON POCZTOWY to:
specjalny wagon kolejowy służący do przewozu ładunku pocztowego i opracowania go przez pracowników poczty podczas jazdy. Opracowanie polega na odpieczętowaniu worków, sortowaniu wyjętych z nich przesyłek zgodnie z miejscem przeznaczenia, pakowaniu, pieczętowaniu i, jako tzw. odsyłki, przekazywaniu do właściwych urzędów pocztowych lub innych ambulansów pocztowych na trasie przejazdu.
KONWÓJ POCZTOWY to:
1. urządzenie (wagon kolejowy, samochód), które służy do przewozu paczek i zamkniętych worków z przesyłkami pod dozorem pracowników poczty;
2. kurs przeznaczony do przewozu odsyłek wszelkiego rodzaju w przedziale pocztowym znajdującym się w wagonie bagażowo-pocztowym.
Przez wiele dziesięcioleci poczta korzystała z usług kolei, przewożąc przesyłki tym ówcześnie najnowocześniejszym, najszybszym i najpewniejszym środkiem transportu, używając w późniejszym okresie specjalnych wagonów kolejowych, które były jej własnością.
Po zakończeniu II wojny światowej pierwszy kurs kolejowo – pocztowy zrealizowano na ziemiach polskich 16 sierpnia 1944 roku na trasie Lublin – Rozwadów.
W nocy z 28 na 29 maja 2011 r. Polskę po raz ostatni przemierzył kolejowy ambulans pocztowy, ambulans nr 930. Ostatni wagon pocztowy kursował na trasie pociągu „Przemyślanin” relacji Świnoujście / Szczecin Główny – Przemyśl Główny i z powrotem. Wagon pocztowy dołączany był do składu na odcinku Szczecin Główny – Kraków Płaszów i z powrotem. Od 2008 roku był to jedyny wagon pocztowy kursujący w polskiej sieci kolejowej. . Ambulans nr 930 codziennie przewoził kilka-kilkanaście ton ładunku pocztowego.
Przekształcenia organizacyjne PKP i w Poczcie Polskiej, znaczne podwyżki cen usług kolejowych, likwidacja szeregu kursów, dworców, powstanie CER, WER, postawienie na transport samochodowy, spowodowały schyłek współpracy poczty i kolei. Taka polityka. A TGV we Francji pocztę wozi...
II. Fragmenty kroniki UP Malbork 2
1.I.1946 r.
Uruchomienie Urzędu p.t. Malbork 2 V klasy – zarządzeniem D.O.P.iT. Nr. Org. 210 z dnia 15.XII. 1945 roku....
1.II.1947 r.
Urząd zostaje przeklasyfikowany z V – ej klasy na IV – tą klasę.
22.I.1948 r.
Zostaje uruchomiony ambulans Gdynia-Warszawa-Gdynia 615 przez nowo wybudowany most kolejowy przez Wisłę pod Tczewem.
9.V.1948 r.
Z dniem 9 maja 1948 r. uruchomione bezpośrednie połączenie z Malborka do Dzierzgonia w związku z odbudowaniem na tej trasie linii kolejowej. Zarządzeniem Dyrekcji Okręgu Poczt i Telegrafów w Gdańsku z dn. 27.IV.1948 r Nr Blem(?) 200 zostały uruchomione 2 konwoje pocztowe Malbork – Dzierzgoń – Malbork z przełożeństwem Upt. Malbork 2.
9.V.1948 r.
Z wprowadzeniem w Zycie z dniem 9 maja 1948 r. nowego planu komunikacji pocztowo – kolejowej tutejszy urząd otrzymał następujące połączenia pocztowo –kolejowe :
I. z ambulansami:
1). Gdynia - Olsztyn 660 o godz. 1:18,
2). Warszawa - Gdynia 615 o godz. 3:35,
3). Olsztyn – Gdynia 802 o godz. 3:51,
4). Tczew – Działdowo 653 o godz. 5:20,
5). Toruń – Malbork 610 o godz. 10:04,
6). Gdynia – Łódź 505 o godz. 11:27,
7). Olsztyn – Gdynia 660 o godz. 11:57,
8). Gdynia – Olsztyn 802 o godz. 17:05,
9). Łódź –Gdynia 505 o godz. 18:08,
10). Malbork – Toruń 610 o godz. 19:14,
11). Gdynia – Warszawa 660 o godz. 22:02,
12). Działdowo – Tczew 653 o godz. 22:55.
II. z konwojami pocztowymi :
1). Malbork – Dzierzgoń Most w poc. 6222 o godz. 4:50,
2). Dzierzgoń – Malbork w poc. 6221 o godz. 6:49,
3). Tczew – Elbląg w poc. 830 o godz. 6:53,
4). Malbork – Dzierzgoń Most w poc. 6252 o godz. 18:40,
5). Dzierzgoń – Malbork w poc. 6251 o godz.21:57.
III. z konwojami kolejowymi:
1). Malbork – Grudziądz w poc. 534 o godz. 5:23,
2). Kwidzyn – Malbork w poc. 539 o godz. 20:46,
3). Toruń – Malbork w poc. 821 o godz. 23:46.
15.VI. 1948 r.
Z dniem 15 czerwca 1948 r. tutejszy urząd uzyskuje codzienne połączenie pocztowe na stacji Malbork o godz. 19:44. Z nowo zaprowadzonym konwojem kolejowym na linii Elbląg – Tczew w poc. Nr 833. Zadaniem wyżej wymienionego konwoju jest przerzut zalegającego u Upt. Elbląg 2 i Upt. Malbork 2 materiału listowego do ambulansu Gdynia – Poznań 421 ( w Tczewie) i dla Tczewa 2 z połączeniami.
1.VII. 1948 r.
Z dniem 1 lipca 1948 r. zostaje zaprowadzony na szlaku kolejowym Malbork – Grudziądz w pociągu Nr. 534 ( odjazd z malborka o godz. 5:28) w miejsce dotychczasowego konwoju kolejowego, który zostaje równocześnie zmieniony, konwój pocztowy obsługiwany przez personel pocztowy. Na przełożeństwo kursu zostaje wyznaczony tutejszy urząd, kurs ma być obsługiwany przez jednego pracownika fizycznego, który będzie wracał nieczynnie w ambulansie Toruń – Malbork 610.
3.X.1948 r.
Z dniem 3 października 1948 r. razem z zaprowadzeniem zimowego planu komunikacji pocztowo – kolejowej zostaje skasowany konwój pocztowy w poc. 830 na linii Tczew – Elbląg ( przyj. godz. 6:53) oraz konwój kolejowy w poc. 833 Elbląg – Tczew (przyj. godz. 19:44), zaś w miejsce wyżej wymienionych konwojów zostaje uruchomiony ambulans Tczew – Elbląg – Tczew 652. Z dniem 3 października 1948 r. zostaje także skasowany konwój kolejowy w po. 539 Kwidzyn – Malbork (przyj. godz. 20:46)
5.V. 1951 r.
Urzędowi zostaje przydzielony jednoosobowy ambulans Malbork – Toruń 657. W związku z powyższym skład urzędu zwiększony został do 24 prac. ( 7. prac. umysł.14 fiz.)
2.XII. 1956 r.
Został uruchomiony wózek peronowy elektryczny, roboty instalacyjne wykonała Sp. Pracy Metalowiec.
1.II. 1957 r.
Został uruchomiony drugi wózek akumulatorowy dla potrzeb służby przeładunkowej.
1.VI. 1959 r.
Z dniem 1 czerwca 1959 r. uruchomiono ambulans 682 Malbork – Grudziądz – Malbork o obsłudze 2 osoby.
22.VI. 1964 r.
Uzyskanie II-go miejsca we współzawodnictwie między urzędami dworcowymi za okres I półrocza 1964.
1.V.1965
Uzyskanie II-go miejsca we współzawodnictwie miedzy urzędami dworcowymi za okres II-go półrocza.
21.III.1965 r.
Uzyskanie II miejsca we współzawodnictwie między urzędami dworcowymi za okres I półrocza 1965 r.
1 maja 1966 r.
Uzyskanie I-go miejsca we współzawodnictwie między urzędami dworcowymi za okres II półrocza 1965 r. Na uroczystości wręczenia proporczyka przechodniego był obecny Dyrektor Okr. P. i T. Ob. Machowina, Przew. Zarz. Okr. Zw. Z. Pr. Ł. Ob. Stupiechowski ( z żonami) oraz Ob. Borysiewicz Feliks kier. służby pocztowej. Wspomniana uroczystość była o tyle więcej uroczysta, gdyż obchodziliśmy 1000-lecie naszego państwa.
1.V.1967 r.
Uzyskanie III miejsca we współzawodnictwie między urzędami dworcowymi za rok 1966.
1.V.1968
Uzyskanie II miejsca we współzawodnictwie między urzędami dworcowymi za rok 1967.
1.VII. 1968 r.
Uzyskanie I miejsca za I półrocze we współzawodnictwie między urzędami dworcowymi 1968 r.
1.V.1969 r.
Uzyskano I miejsce we współzawodnictwie między urzędami dworcowymi za rok 1968 r.
1.VI.1969 r.
Z dniem 1 czerwca 1969 r. przedłużony został amb. 682 do Torunia, oraz uruchomiono konwój pocztowy PTSŁ do Krynicy Morskiej. W związku z tym stan osobowy został zwiększony do 52 prac.
Zamieszczono fragmenty kroniki UP Malbork 2 z zachowaniem oryginalnej treści, pisowni, składni.Poniżej przedstawiam fotografie budynku UP Malbork 2 przed jego remontem.
Opracowanie, które prezentuję, z filatelistycznego punktu widzenia ma poważne braki. Zdaję sobie sprawę, że zilustrowanie materiałem filatelistycznym w formie reprodukcji przesyłek opracowanych w opisywanych ambulansach znacznie podniosłoby jego jakość i atrakcyjność. Niestety, autor takowych nie posiada, ale z pewnością posiada je w swoich zbiorach wielu kolegów. Myślę, że wspólnymi siłami można by doprowadzić do opracowania pewnej dziedziny w historii poczty i filatelistyce, na dziś w Polsce zamkniętej, niemniej bardzo ciekawej. Zwracam się do wszystkich filatelistów, pracowników poczty, kolei, którzy zechcą pomóc, o podjęcie współpracy.
