Z racji nieopisania w polskiej prasie filatelistycznej, lot balonu Polonez w czasie Światowej Wystawy Filatelistycznej WIPA 65 w Wiedniu, można ocenić jako mało znany szerokiemu gronu filatelistów. Dlaczego tak się stało trudno dociec, bo przecież start miał formę oficjalną, a do tego zakończył się sukcesem sportowym, ale panowała cisza. W dobie Internetu te niedobory zostały już uzupełnione, chciałbym jednak również dołożyć małe okruchy wiedzy w oparciu o posiadany materiał.
W dniu 13 czerwca 1965 roku zorganizowano zawody balonowe wraz z przewozem poczty w ramach 7 Kinderdorff poczty balonowej. W zawodach wzięło udział sześć balonów każdy z innego państwa. Zupełnie nieoczekiwanie zwyciężył polski balon, przelatując odległość 52,6 km w czasie 1 godz. 15 min. Konkurentami były balony: austriacki Gazelle, francuski F.BDO7, holenderski PH-NIB, niemiecki D-ERGE III oraz szwajcarski Pro Juventute.
W ramach zorganizowanej poczty balonowej przygotowano dla każdego balonu specjalne koperty z informacją o balonie i pilocie oraz rysunkiem charakterystycznym dla kraju, z którego pochodzi. Przygotowano stemple dodatkowe z nazwą balonu oraz stempel okolicznościowy poczty balonowej z sześcioma wyróżnikami cyfrowymi od 1 do 6. Zapewne zamiarem było, aby przesyłki dla każdego balonu stemplowane były stemplem z dedykowanym wyróżnikiem, ale tu nie udało się utrzymać 100% dopasowania. Skupiając się już tylko na balonie Polonez, przechodzę do opisu przesyłek nim przewiezionych.
Dedykowana koperta posiada m.in. obrazek z charakterystycznymi budowlami warszawskimi, znaczek Aeroklubu Polskiego i polskie barwy narodowe. Zebra okalająca brzeg koperty jest w kolorze bordowym. Zawiera boczny napis - „Freiballon: „Polonez” SP-BZE, Pilot: Stefan Makne (Polen). W oparciu o to ugruntowała się świadomość, że to Stefan Makne był pierwszym pilotem. Otrzymałem informację od nieocenionego p. Adama Głowacza, że załoga składała się z dwóch pilotów: Józefa Woźniaka (ZKS Unia Tarnów) oraz Stefana Makne (Aeroklub Poznański), ale to ten pierwszy figuruje w dokumentach jako pierwszy pilot. Taką też informację podało pismo „Tarnowskie Azoty” w nr 18(49) z 1965 roku. Uprawdopodobnieniem tej wersji jest również fakt, że w tym czasie balon Polonez był własnością sekcji lotniczej Unii Tarnów. Dlaczego na kopercie pojawił się Makne, a nie Woźniak nie wiemy, ale być może ktoś z czytelników wie i podzieli się tą informacją.
Stempel pokładowy, prostokątny w ramce w stylistyce jak dla wszystkich balonów z logo wystawy i informacją o poczcie balonowej oraz napisem identyfikującym balon.
WIPA 1965 / 7. Sonderballonpost / BALLON / SP.BZE POLONEZ
Według dostępnych informacji te stemple były stosowane w kolorach czerwonym i niebieskim. Chciałbym tu zauważyć, że niebieski posiada dwa zdecydowanie różniące się odcienie: niebieski i szaro-granatowy, który w zasadzie można traktować jako trzecią wersję kolorystyczną. Jeśli chcemy mieć pełny obraz różnorodności, ze względu na stempel pokładowy, to zdarzają się również przesyłki, na których nie został odciśnięty (zapewne przez przeoczenie).
Na przesyłkach odbijano stempel okolicznościowy poczty balonowej.
WIPA 1965 / INTERNATIONALES BALLONFAHRER TREFFEN / WIEN 101 / 13.6.1965 z motywem pięciu balonów lecących nad Wiedniem. Były dwie możliwości albo kasowano nim znaczki, albo gdy przesyłka miała je skasowane innym stemplem okolicznościowym, stosowano go jako dodatkowy. Dla balonu Polonez ten stempel stosowany był z wyróżnikiem 6, choć zdarzają się również przesyłki z wyróżnikiem 2.
Po wylądowaniu przesyłki były odsyłane z najbliższego urzędu pocztowego. W przypadku balonu Polonez był to Kittsee, którego dwa różne datowniki możemy spotkać na przesyłkach nim przewiezionych.
KITTSEE 13.VI.65-16 * a *
KITTSEE 13.6.65-12 C
To jeszcze zanim zaprezentuję posiadaną różnorodność walorów przewiezionych tym lotem, dodam tylko, że organizatorzy wysłali również przesyłki bez adresata, zapewne zagospodarowując posiadany materiał i licząc na późniejszą ich odsprzedaż filatelistom. Ponieważ spotykamy je na rynku, więc wygląda na to, że to posuniecie, było słuszne.
List zwykły przewieziony balonem Polonez. Znaczek skasowany stemplem okolicznościowym wystawy a stempel balonowy, z wyróżnikiem 6, użyty jako dodatkowy. Stempel pokładowy z nazwą balonu w kolorze niebieskim. Datownik odsyłkowy Kittsee z wyróżnikiem C.
Przesyłka, bez adresata, przewieziona balonem Polonez. Znaczek skasowany stemplem balonowym z wyróżnikiem 6. Stempel pokładowy z nazwą balonu w kolorze szaro-granatowym. Datownik odsyłkowy Kittsee z wyróżnikiem C.
List polecony przewieziony balonem Polonez. Znaczek skasowany stemplem balonowym z wyróżnikiem 2. Stempel pokładowy z nazwą balonu w kolorze czerwonym. Datownik odsyłkowy Kittsee z wyróżnikiem C.
List polecony przewieziony balonem Polonez. Znaczek skasowany stemplem okolicznościowym wystawy a stempel balonowy, z wyróżnikiem 6, użyty jako dodatkowy. Brak stempla pokładowego identyfikującego balon. Datownik odsyłkowy Kittsee z wyróżnikiem * a *.
